Μία από τις μεγαλύτερες υποθέσεις απάτης με αγροτικές επιδοτήσεις στην Ελλάδα ήρθε στο φως της δημοσιότητας, με τη σύλληψη 37 ατόμων που φέρονται να είχαν συστήσει εγκληματική οργάνωση, η οποία αποκόμιζε παράνομα κοινοτικά κονδύλια μέσω του ΟΠΕΚΕΠΕ. Σύμφωνα με τα ευρήματα της ΕΛ.ΑΣ. και της Ευρωπαϊκής Εισαγγελίας, το κύκλωμα φέρεται να είχε αποσπάσει περισσότερα από 20 εκατομμύρια ευρώ από το 2018 έως το 2022, αξιοποιώντας «παραθυράκια» στο σύστημα των δηλώσεων καλλιέργειας.
Σημειώνεται ότι, από το σύνολο της δράσης της οργάνωσης, από το 2018 μέχρι σήμερα, η προκληθείσα ζημία σε βάρος των συμφερόντων της Ε.Ε. και του Ελληνικού Δημοσίου υπολογίζεται ότι ανέρχεται σε τουλάχιστον -5.017.662- ευρώ, ενώ εκτιμάται ότι μετά τον πλήρη έλεγχο του συνόλου των δεδομένων δύναται να υπερβεί τα -10.000.000- ευρώ. Σύμφωνα με την ΕΛ.ΑΣ. η διερεύνηση της υπόθεσης ξεκίνησε κατόπιν παραγγελίας για διενέργεια προκαταρκτικής εξέτασης του Ελληνικού Γραφείου Ευρωπαίων Εντεταλμένων Εισαγγελέων, με χρονικό διάστημα τέλεσης των πράξεων από τον Απρίλιο του 2018 έως τον Μάιο του 2022, καθώς και κατόπιν πληροφοριών που περιήλθαν στο Τμήμα Δίωξης Οικονομικών Εγκλημάτων της Υποδιεύθυνσης Αντιμετώπισης Οργανωμένου Εγκλήματος Βορείου Ελλάδος. Κατά την εκτέλεση της ως άνω παραγγελίας, διαπιστώθηκε από την ανωτέρω υπηρεσία ότι η δράση του κυκλώματος συνεχιζόταν μέχρι σήμερα, με την ίδια μεθοδολογία, κοινά αρχηγικά μέλη και ίδιο επιδιωκόμενο σκοπό.
Το «κόλπο» με τα αγροτεμάχια
Τα μέλη της οργάνωσης εντόπιζαν μη δηλωμένες εκτάσεις ή βοσκοτόπια και τα περνούσαν ως «επιλέξιμα» αγροτεμάχια, καταχωρώντας ψευδείς δηλώσεις στο Ολοκληρωμένο Πληροφοριακό Σύστημα του ΟΠΕΚΕΠΕ. Οι εκτάσεις αυτές ανήκαν σε ιδιώτες ή σε δήμους, ενώ σε πολλές περιπτώσεις ήταν ακόμη και βραχώδεις ή δασικές, δηλαδή μη καλλιεργήσιμες. Στη συνέχεια, τα αγροτεμάχια δηλώνονταν από «δικαιούχους-βιτρίνες», πρόσωπα χωρίς καμία αγροτική δραστηριότητα, με πλαστά μισθωτήρια και ανύπαρκτα δικαιολογητικά. Με αυτόν τον τρόπο, το κύκλωμα κατάφερνε να λαμβάνει τις επιδοτήσεις που δικαιούνταν οι πραγματικοί παραγωγοί. Μάλιστα, στην πλειοψηφία των περιπτώσεων τα επίμαχα αγροτεμάχια βρίσκονταν σε μεγάλη απόσταση από τους τόπους κατοικίας των φερόμενων ιδιοκτητών ή μισθωτών, καθιστώντας κατ’ αυτόν τον τρόπο αδύνατη την καλλιέργειά τους.
Πώς ξέφευγαν από τους ελέγχους
Η οργάνωση αξιοποιούσε τις αδυναμίες του συστήματος, υποβάλλοντας εκατοντάδες αιτήσεις από διαφορετικές περιοχές της χώρας, ώστε να αποφεύγει τη διασταύρωση στοιχείων. Εμπλέκονταν λογιστές, υπάλληλοι Κέντρων Υποδοχής Δηλώσεων και άτομα με γνώση των διαδικασιών, τα οποία χειρίζονταν ηλεκτρονικά τις αιτήσεις. Οι έλεγχοι του ΟΠΕΚΕΠΕ ήταν σε μεγάλο βαθμό δειγματοληπτικοί, κάτι που επέτρεψε στο κύκλωμα να δρα για χρόνια χωρίς να εντοπιστεί.
Το προφίλ των μελών της οργάνωσης
Τα μέλη της οργάνωσης είχαν αναπτύξει διακριτούς ρόλους ως εξής:
38χρονος, κατείχε τον ηγετικό ρόλο στην οργάνωση, διαχειριζόταν και συντόνιζε την εγκληματική δραστηριότητα. Εκμεταλλευόμενος την εξειδικευμένη γνώση και εμπειρία του στη διαδικασία υποβολής Ενιαίων Αιτήσεων Ενίσχυσης (Ε.Α.Ε.) που απέκτησε ως υπεύθυνος έργου σε πιστοποιημένα Κέντρα Υποδοχής Δηλώσεων (Κ.Υ.Δ.), εντόπιζε επιλέξιμα αγροτεμάχια και βοσκοτόπια σε περιοχές της επικράτειας που δεν δηλώνονταν από κάποιον. Επιπλέον, επεξεργαζόταν ή υπέβαλλε Ε.Α.Ε. μελών, με τη χρήση των προσωπικών τους κωδικών taxisnet, λαμβάνοντας χρηματική αμοιβή, ενώ προέβαινε σε πράξεις νομιμοποίησης εσόδων, μέσω στοιχηματισμού, αγοράς αυτοκινήτου, διατραπεζικών μεταφορών και πολυτελούς βίου,
30χρονη, της οποίας οι τραπεζικοί λογαριασμοί χρησιμοποιήθηκαν για τη διενέργεια κινήσεων που καταδεικνύουν πράξεις νομιμοποίησης εσόδων από εγκληματικές δραστηριότητες και εμφανιζόταν ως κάτοχος διευθύνσεων IP, από τις οποίες πραγματοποιήθηκε επεξεργασία ή υποβολή Ε.Α.Ε μελών της εγκληματικής οργάνωσης,
68χρονος, λειτουργούσε ως ενδιάμεσος, καθώς λάμβανε χρηματικά ποσά από μέλη της εγκληματικής οργάνωσης και τα μετέφερε σε τραπεζικούς λογαριασμούς του 38χρονου, ενώ χρησιμοποιήθηκαν και οι δικοί του τραπεζικοί λογαριασμοί για την πραγματοποίηση κινήσεων που καταδεικνύουν πράξεις νομιμοποίησης εσόδων από εγκληματικές δραστηριότητες,
36χρονος, υπάλληλος Κέντρου Υποδοχής Δηλώσεων (Κ.Υ.Δ.), επεξεργαζόταν ή υπέβαλλε Ε.Α.Ε. μελών της εγκληματικής οργάνωσης και καταχωρούσε εικονικά ηλεκτρονικά συμφωνητικά μίσθωσης από διευθύνσεις IP που ανήκουν στον ίδιο και σε έτερο συγγενικό του πρόσωπο. Λάμβανε και διακινούσε χρήματα από και προς τα μέλη, ενώ μετέφερε χρήματα σε τραπεζικούς λογαριασμούς έτερων αρχηγικών μελών και ενός πρώην αρχηγικού μέλους,
54χρονος, με την ιδιότητά του ως λογιστής, εμφανιζόταν σε δηλώσεις εμπλεκομένων προσώπων που είχαν υποβληθεί προς την Α.Α.Δ.Ε., ενώ στοιχεία επικοινωνίας του, καθώς και η διεύθυνση κατοικίας ή επιχείρησής του είχαν δηλωθεί στην Α.Α.Δ.Ε. από μέλη της εγκληματικής οργάνωσης. Ακόμα, είχε προβεί σε μεταφορές χρηματικών ποσών προς φυσικά πρόσωπα, τα οποία εμφανίζονται ψευδώς ως ιδιοκτήτες ακινήτων, ενώ είχε λάβει χρηματικό ποσό από αρχηγικό μέλος μέσω τραπεζικού λογαριασμού,
-11- άτομα, βασικά μέλη της οργάνωσης, εμφανίζονται ως ιδιοκτήτες και εκμισθωτές των δηλωμένων ψευδώς δηλώσεων στις Ε.Α.Ε. ακινήτων. Κάποιοι από αυτούς είχαν τροποποιήσει ψευδώς την περιουσιακή τους κατάσταση, είχαν υποβάλει και οι ίδιοι ψευδείς δηλώσεις Ε.Α.Ε. και είχαν λάβει παρανόμως οικονομικές ενισχύσεις, ενώ πολλοί από αυτούς είχαν πραγματοποιήσει τραπεζικές συναλλαγές με τα αρχηγικά μέλη της οργάνωσης και ενός πρώην αρχηγικού μέλους,
-26- άτομα, λοιπά μέλη της οργάνωσης, υπέβαλλαν Ε.Α.Ε. με ψευδή στοιχεία κατοχής ακινήτων ή/και ζωικού κεφαλαίου με αποκλειστικό σκοπό την παράνομη είσπραξη οικονομικών ενισχύσεων. Πολλοί από αυτούς είχαν πραγματοποιήσει και τραπεζικές συναλλαγές με τα αρχηγικά μέλη και πρώην αρχηγικό μέλος.
Πώς «νομιμοποιούσαν» τα ποσά που εισέπρατταν
Η εγκληματική οργάνωση είχε αναπτύξει ένα δομημένο και πολυεπίπεδο σύστημα νομιμοποίησης των παράνομων εσόδων που προέρχονταν από τις αδικαιολόγητες αγροτικές ενισχύσεις, με σκοπό την απόκρυψη της παράνομης προέλευσής τους, την αποφυγή ελέγχων και τη σταδιακή ενσωμάτωσή τους στην οικονομική καθημερινότητα των μελών της:
οι παράνομες ενισχύσεις καταβάλλονταν σε λογαριασμούς προσώπων που είχαν δηλώσει ψευδώς ιδιοκτησίες ή ζωικό κεφάλαιο. Μάλιστα, αρκετοί εκ των «δικαιούχων» δεν είχαν δηλώσει εισόδημα από αγροτική δραστηριότητα κατά τα έτη 2023-2024, ενώ η επαγγελματική τους ενασχόληση δεν σχετιζόταν με τον αγροτικό τομέα,
- τα εισπραχθέντα ποσά διακινούνταν αμέσως μέσω μεταφορών σε άλλους λογαριασμούς, συγγενικών ή συνεργαζόμενων προσώπων, με σκοπό να αποσυνδεθούν από την αρχική εγκληματική δραστηριότητα,
- χρησιμοποιούνταν φυσικά πρόσωπα ως «μεσολαβητές» για αναλήψεις, μεταφορές ή καταθέσεις, με σκοπό την περαιτέρω απόκρυψη της διαδρομής των χρημάτων,
εκδίδονταν εικονικά τιμολόγια για ανύπαρκτες συναλλαγές για να αιτιολογηθεί η ύπαρξη ποσών ως δήθεν επιχειρηματικά έσοδα (συνολικά, εντοπίστηκαν -393- τιμολόγια, συνολικής αξίας άνω των -1,7- εκατομμυρίων ευρώ), - χρησιμοποιούνταν στοιχηματικοί λογαριασμοί και εφαρμογές χρηματοτεχνολογίας, για καταθέσεις και εσωτερικές μεταφορές, που δυσχέραιναν την ιχνηλάτηση,
τα «καθαρισμένα» χρήματα χρησιμοποιούνταν για την αγορά περιουσιακών στοιχείων μεγάλης αξίας (π.χ. Ι.Χ., δίκυκλα, αγροτικά μηχανήματα, ρολόγια, κοσμήματα), - χρησιμοποιούνταν κάρτες κρυπτονομισμάτων για περαιτέρω απόκρυψη της προέλευσης των χρημάτων, ενώ
- καταγράφηκαν εικονικές μεταβιβάσεις, αλλαγές διευθύνσεων ή ακόμα και λύσεις γάμου, για την αποφυγή δέσμευσης περιουσιακών στοιχείων.
Κατά τις έρευνες που πραγματοποιήθηκαν σε οικίες, -2- Κέντρα Υποδοχής Δηλώσεων (Κ.Υ.Δ.), λογιστικό γραφείο, κατάστημα και -3- επιχειρήσεις, βρέθηκαν, μεταξύ άλλων και κατασχέθηκαν:
-14- Ι.Χ.Ε. αυτοκίνητα, -4- δίκυκλα και θεριζοαλωνιστική μηχανή, ως προϊόντα νομιμοποίησης εσόδων από εγκληματικές δραστηριότητες,
-2- κάρτες κρυπτονομισμάτων,
κοσμήματα και ρολόγια,
-11- κινητά τηλέφωνα,
ηλεκτρονικοί υπολογιστές,
ψηφιακά μέσα αποθήκευσης,
σφραγίδες επιχειρήσεων,
πλήθος ενωτίων αιγοπροβάτων και βοοειδών,
πλήθος εγγράφων και χειρόγραφων σημειώσεων και
το χρηματικό ποσό των -34.720- ευρώ.
Επίσης, σε οικία ενός εκ των κατηγορουμένων κατασχέθηκαν -22- γραμμάρια ακατέργαστης κάνναβης και σχηματίσθηκε αυτοτελής δικογραφία.
Το ύψος της ζημίας και οι έρευνες
Οι αρχές εκτιμούν ότι η ζημία για το ελληνικό Δημόσιο και τα ευρωπαϊκά ταμεία ξεπερνά τα 20 εκατ. ευρώ, ενώ υπάρχουν ενδείξεις ότι το πραγματικό ποσό μπορεί να είναι ακόμη μεγαλύτερο. Στο πλαίσιο των ερευνών έχουν ήδη εντοπιστεί τραπεζικοί λογαριασμοί, ακίνητα και πολυτελή οχήματα που φέρεται να αποκτήθηκαν με τα παράνομα κέρδη. Η υπόθεση τέθηκε υπό την εποπτεία της Ευρωπαϊκής Εισαγγελίας (EPPO), καθώς τα χρήματα προέρχονταν από κοινοτικά κονδύλια. Οι έρευνες επεκτείνονται και σε άλλες περιοχές της χώρας, καθώς υπάρχουν ενδείξεις για παρόμοιες πρακτικές σε διαφορετικά δίκτυα.
Οι συλλήψεις και τα επόμενα βήματα
Παράλληλα, η Αρχή Νομιμοποίησης Εσόδων από Εγκληματικές Δραστηριότητες προέβη σε δέσμευση τραπεζικών λογαριασμών-29- εμπλεκομένων ατόμων, συνολικού περιεχομένου -120.000- ευρώ, τραπεζικής θυρίδας, καθώς και στοιχηματικών λογαριασμών για τους οποίους θα ακολουθήσει εμπεριστατωμένη έρευνα. Οι συλληφθέντες, με τη δικογραφία που σχηματίσθηκε σε βάρος τους για –κατά περίπτωση- σύσταση εγκληματικής οργάνωσης, απάτη σχετική με τις επιχορηγήσεις, υφαρπαγή ψευδούς βεβαίωσης, πρόληψη και καταστολή εσόδων από εγκληματικές δραστηριότητες, καθώς και παράβαση της νομοθεσίας για την υπεύθυνη δήλωση θα οδηγηθούν ενώπιον του αρμόδιου Ευρωπαίου Εντεταλμένου Εισαγγελέα. Ανάμεσά τους φέρονται να περιλαμβάνονται άτομα με εμπειρία στον αγροτικό χώρο, αλλά και δημόσιοι υπάλληλοι που διευκόλυναν τη διαδικασία των ψευδών αιτήσεων.
Ακολουθήστε το Entospolis στο Facebook
