Από σήμερα, Κυριακή 12 Οκτωβρίου, οι πολίτες τρίτων χωρών που περνούν τα εξωτερικά σύνορα της ΕΕ καλούνται να καταχωρίζουν ηλεκτρονικά τα προσωπικά τους δεδομένα.
Η Ευρωπαϊκή Ένωση έκανε το πρώτο της βήμα προς ένα νέο καθεστώς «έξυπνων» συνόρων, ξεκινώντας σταδιακά την εφαρμογή του ψηφιακού Συστήματος Εισόδου/Εξόδου (Entry/Exit System – EES).
Από την Κυριακή, οι πολίτες τρίτων χωρών που περνούν τα εξωτερικά σύνορα της Ε.Ε. καλούνται να καταχωρίζουν ηλεκτρονικά τα προσωπικά τους δεδομένα – να σαρώνουν το διαβατήριό τους, να δίνουν δακτυλικά αποτυπώματα και να φωτογραφίζονται. Το μέτρο εγκαινιάστηκε σταδιακά σε συνοριακούς σταθμούς όπως το Μπάγιακοβο, στα σύνορα Κροατίας-Σερβίας, και θα εφαρμοστεί πλήρως μέσα στους επόμενους έξι μήνες, αντικαθιστώντας οριστικά τη σφράγιση διαβατηρίων με ψηφιακά αρχεία.
Ο στόχος της Κομισιόν
Στόχος του EES, σύμφωνα με την Κομισιόν, είναι να ενισχύσει τον έλεγχο στα εξωτερικά σύνορα του Σένγκεν, να αποτρέπει την παράνομη μετανάστευση και να περιορίζει την απάτη ταυτότητας και τους παραβάτες που παραμένουν πέρα από τη νόμιμη διάρκεια παραμονής.
«Το Σύστημα Εισόδου/Εξόδου είναι η ψηφιακή ραχοκοκαλιά του νέου ευρωπαϊκού πλαισίου για τη μετανάστευση και το άσυλο», δήλωσε ο επίτροπος Εσωτερικών και Μετανάστευσης Μάγκνους Μπρίνερ. Το νέο καθεστώς θεωρείται κομβικό βήμα στην προσπάθεια της Ε.Ε. να δημιουργήσει ένα ενοποιημένο, αυτοματοποιημένο πλαίσιο ελέγχου, τη στιγμή που αρκετά κράτη-μέλη αντιμετωπίζουν έντονη πολιτική πίεση για πιο αυστηρή διαχείριση των συνόρων τους.
Τι σημαίνει αυτό στην πράξη
Στην πράξη, η εφαρμογή του EES σημαίνει ότι κάθε μη Ευρωπαίος πολίτης, από τουρίστα έως επιχειρηματία, θα πρέπει να περάσει από μια αρχική διαδικασία εγγραφής όταν εισέρχεται για πρώτη φορά στη Ζώνη Σένγκεν. Η διαδικασία περιλαμβάνει τη συλλογή βιομετρικών στοιχείων και βασικών προσωπικών δεδομένων, τα οποία θα αποθηκεύονται σε ευρωπαϊκή βάση δεδομένων.
Στις επόμενες επισκέψεις, ο ταξιδιώτης θα χρειάζεται απλώς μια γρήγορη επιβεβαίωση ταυτότητας μέσω αναγνώρισης προσώπου. Ολόκληρο το σύστημα αναμένεται να λειτουργήσει πλήρως από τις 10 Απριλίου 2026, οπότε και η παραδοσιακή σφραγίδα στο διαβατήριο θα αποτελεί παρελθόν.
Το πρώτο δοκιμαστικό πεδίο εφαρμογής του νέου συστήματος ήταν το Μπάγιακοβο, στα σύνορα της Σερβίας με την Κροατία, όπου την Κυριακή εκατοντάδες ταξιδιώτες σχημάτισαν ουρές με τα οχήματά τους.
«Περάσαμε τη γραμμή σε περίπου είκοσι λεπτά και η διαδικασία στη θυρίδα πήρε δύο λεπτά για τον καθένα μας», περιέγραψε μιλώντας στο Reuters ο Σέρβος ταξιδιώτης Ντάλιμπορ Βράνιτς, δίνοντας μια εικόνα ομαλής μετάβασης σε ένα πιο αυστηρό αλλά και ταχύτερο σύστημα ελέγχου. Οι βιομετρικές σαρώσεις πραγματοποιούνται σε ειδικά διαμορφωμένα περίπτερα, με πέντε λωρίδες ανοιχτές για την κυκλοφορία, ώστε να αποφευχθούν καθυστερήσεις.
Η εφαρμογή του EES δεν αφορά μόνο τα χερσαία σύνορα. Για τους Βρετανούς ταξιδιώτες, που πλέον θεωρούνται υπήκοοι τρίτης χώρας μετά το Brexit, ο έλεγχος πραγματοποιείται ήδη πριν την αναχώρησή τους από το Ηνωμένο Βασίλειο. Στο λιμάνι του Ντόβερ και στον τερματικό σταθμό του Eurotunnel στο Φόλκστοουν, η διαδικασία ξεκίνησε για τα φορτηγά και τα τουριστικά λεωφορεία, ενώ για τα επιβατικά οχήματα θα εφαρμοστεί τον Νοέμβριο και ως το τέλος του χρόνου θα έχει επεκταθεί σε όλους τους ταξιδιώτες. Στο σιδηροδρομικό σταθμό St Pancras του Λονδίνου, όπου αναχωρεί το Eurostar, η εφαρμογή προχωρά σταδιακά, ξεκινώντας από επιχειρηματικούς επιβάτες.
Η Βρετανία δηλώνει συνεργασία με τις ευρωπαϊκές αρχές. «Το Ηνωμένο Βασίλειο και η Ε.Ε. μοιράζονται τον ίδιο στόχο: την ασφάλεια των συνόρων μας. Αυτά τα μέτρα εκσυγχρονισμού θα μας βοηθήσουν να προστατεύσουμε τους πολίτες μας και να αποτρέψουμε την παράνομη μετανάστευση», ανέφερε ο υπουργός Συνοριακής Ασφάλειας και Ασύλου Άλεξ Νόρις.
Η μετάβαση στο νέο σύστημα δεν αναμένεται να είναι ανέφελη. Ορισμένα κράτη-μέλη εκφράζουν ανησυχίες για πιθανές καθυστερήσεις, τεχνικά προβλήματα και αυξημένο φόρτο στις πρώτες εβδομάδες λειτουργίας.
Παράλληλα, ομάδες υπεράσπισης ανθρωπίνων δικαιωμάτων παρακολουθούν στενά τη διαδικασία, φοβούμενες ότι η αυξημένη συλλογή βιομετρικών δεδομένων θα μπορούσε να οδηγήσει σε καταχρηστική επιτήρηση ή διαρροές προσωπικών πληροφοριών. Η Κομισιόν υπογραμμίζει ότι το EES συμμορφώνεται πλήρως με τον Γενικό Κανονισμό για την Προστασία Δεδομένων (GDPR), διαβεβαιώνοντας ότι οι πληροφορίες θα χρησιμοποιούνται αποκλειστικά για σκοπούς ασφαλείας και ελέγχου μετανάστευσης.
Παρά τις αντιρρήσεις, το EES αποτελεί το πρώτο βήμα προς μια ευρύτερη ψηφιοποίηση της ευρωπαϊκής συνοριακής πολιτικής. Το σύστημα θα συνδεθεί στο μέλλον με τον μηχανισμό ETIAS – ένα είδος ευρωπαϊκής ταξιδιωτικής άδειας που θα απαιτείται από επισκέπτες χωρών εκτός Ε.Ε. – δημιουργώντας ένα πλήρως αυτοματοποιημένο περιβάλλον ελέγχου μετακινήσεων. Για την Ευρώπη των κλειστών συνόρων και των ανοιχτών δεδομένων, η νέα εποχή έχει ήδη αρχίσει.
Ακολουθήστε το Entospolis στο Facebook
